تاریخ اسلام و معاصر ایران و جهان

حجت الاسلام عباس جعفری فراهانی در گفت وگو با شفقنا، اظهار کرد: بنا بر آنچه در قرآن کریم، روایات و سنت صحیح پیامبر(ص) نقل شده و در تاریخ موجود است، می توانیم آموزه های فراوانی را از سیره و مشی پیامبر(ص) به دست آوریم که از مجموعه قرآن و روایت به چند مورد اشاره می کنم. مهم ترین آموخته که برای همه نسل هابه ویژه نسل کنونی است، مساله اخلاق می باشد. اخلاق حسنه ای که قرآن می فرماید: وَ اِنَّکَ لَعَلَی‌ٰ خُلُقٍ عَظیم؛ ای رسول ما، شما بر بهترین اخلاق یا اخلاق های بزرگ تربیت یا مبعوث شدید»

^{وی ادامه داد: وقتی مردم از ائمه(ع) می پرسیدند که اخلاق و سیره پیامبر(ص) چگونه بود؟ ائمه اطهار می فرمودند: کانَ خُلقُهُ القُرآن؛ اخلاق پیامبر همانند آن است که در قرآن ذکر شده است» با مطالعه و تأمل در قرآن می توانیم بحث های مختلف معارف قرآن را به دست آوریم و یکی از این معارف، اخلاق مربوط به اعتقاد درست شامل توحید، نبوت، معادشناسی و امامت شناسی است.}

^{وی گفت: بخش مهمی از تعالیم قرآن را این سه اصل مهم تشکیل می دهد که در کنار آنها بحث های فراوانی درخصوص توحید مانند عدل و صفات دیگر است. درباره اخلاق و رفتار پیامبران نکات بسیار مهمی در قرآن ذکر شده و همه اخلاقیات صحیحی که درباره پیامبران گذشته ذکر شده، پیامبر اسلام داشته است. به عنوان نمونه صبر، بردباری، مدارا، صلح و دوستی که پیامبر با قوم و ملت خود داشتند.}

^{وی ادامه داد: پیامبران همواره خواهان خیرخواهی و عاقبت اندیشی برای ملت ها بودند، برای آنان دعا می کردند و گذشت از آنها را از خداوند طلب می کردند یا تخفیف عذاب آنها را می خواستند، به ندرت پیش می آمد که پیامبران ناچار شوند امت خود را ولو ظلم های بسیاری کرده باشند، نفرین کنند.}

^{جعفری فراهانی اظهار کرد: در بحث معاد، قرآن بسیار بر آخرت شناسی و معادشناسی تأکید دارد به این معنا که ما انسان ها بعد از اینکه از دنیا می رویم در عالم برزخ و معاد، پاداش اعمال و رفتار خود را می بینیم لذا پیامبر بسیار تأکید می کردند که انسان ها مراقب رفتار و کردار خود در دنیا باشند که نتیجه همان اعمال و رفتار را در جهان آخرت می بینند.}

^{وی گفت: یکی از آموزه های مهم پیامبر، اخلاق نیکی است که در قرآن بسیار بر آن تأکید شده و می تواند سرمشق و الگو برای جهان امروز باشد به گونه ای که مسلمانان، غیر مسلمانان و انسان های ملل و مذاهب مختلف می توانند با درس گرفتن از اخلاق و رفتار پیامبر بزرگوار اسلام زندگی خود را ترسیم کنند.}

^{وی در زمینه امامت شناسی نیز به نکاتی اشاره و یادآور شد: امامت و رهبری جامعه اصل مهمی است و نباید از آن غفلت شود. در قرآن آیات فراوانی داریم که پیامبر بزرگوار اسلام مرتب به جانشینی خود تأکید کردند تا پس از ایشان، ملت ها سردرگم نشوند؛ در زمان مباهله، غدیر خم و روایات مختلف، پیامبر برای بعد از خودشان جانشین، امام و خلیفه معرفی کردند، امامی که ویژگی های شخص پیامبر را داشته باشد چرا که جانشین پیامبر باید علم و تقوای کامل داشته باشد و از نظر اخلاق و رفتار نیز مانند پیامبر باشد و حضرت علی(ع) نمونه بارزی از چنین انسان و جانشینی بوده است.}

^{جعفری فراهانی به اخلاق پیامبر در برخورد با جوانان و کودکان اشاره و بیان کرد: پیامبر در اخلاق و رفتار خود با کودکان، نوجوانان و جوانان بسیار رفتارهای خاصی داشتند. ایشان همواره سفارش های فراوانی به جوانان می کردند مبنی بر اینکه قدر زندگی و دوران جوانی را بدانید؛ سعی کنید در دوران جوانی خود را بسازید، اخلاق و علم و دانش بیاموزید و کارهای شایسته و مورد نیاز جامعه و خدمت به مردم را یاد بگیرید، به کمال و سعادت دست یابید که در زمان کهولت و پیری دیگر توانایی های دوران جوانی را ندارید. قرآن در این باره می فرماید: وَمَنْ نُعَمِّرْهُ نُنَکِّسْهُ فِی الْخَلْقِ أَفَلَا یَعْقِلُونَ؛ ای مردم هر کسی را که عمرش بالا می رود، افتاده می شود و رو به پستی می رود و او را ضعف و ناتوانی می گیرد».}

^{جعفری فراهانی در پایان گفت: در کنار همه این مباحث، محبت پیامبر(ص) به امت یکی از درس های مهم زندگی ایشان است. پیامبر عاشق امت و مسلمانان و مومنین بوده است، لحظه ای از هدایت و نجات و کمک به امت خود کوتاهی نمی کرد، مدام برای آنان دلسوزی می کرد، ظلم و اذیت های بسیاری در حق او می کردند، ولی هیچ گاه امت خود را نفرین نکرد بلکه همواره برای آنان دعا کرد و نجات و عاقبت بخیری آنان را خواست.}

^{لینک اصلی}

https://fa.shafaqna.com/news/839355

^{به گزارش خبرگزاری اهل بیت(ع) ـ ابنا ـ یکی از ستارگان درخشان تاریخ اسلام و نیز از بانوان گرامی خاندان عترت، حضرت ام‌البنین (سلام‌الله علیها) است. این بانوی رشید اسلام آنگاه که امام حسین(ع) بانگ رحل به سوی کربلا برای زنده نگه داشتن اسلام و سیره نبوی سر داد، چهار فرزند خویش را به همراه ایشان فرستاد و در نهایت همه این چهار فرزند در رکاب امام حسین (علیه‌السلام) به شهادت رسیدند.}

^{به مناسبت ایام شهادت حضرت ام‌البنین سلام‌الله علیها با حجت الاسلام عباس جعفری فراهانی»، ‌دبیر شورای کتاب مجمع جهانی اهل بیت(ع) و پژوهشگر تاریخ اسلام به گفت‌وگو نشستیم تا درباره برخی از شاخصه‌های این بانوی بزرگوار صحبتی داشته باشیم.}

^{وی در بخش‌هایی از این گفت‌وگو می‌گوید: خواهران و مادران جامعه باید با شناخت زندگانی حضرت ام البنین، زندگی خود را جهت دهند؛ یکی از نکاتی که می‌توانند از سیره این بانو بهره بگیرند، دقت در ایمان حضرت ام البنین سلام الله علیها است. زمانی هویت ایمانی ایشان شکل گرفت که به خاندان عترت متصل شد و این ایمان روز به روز تکمیل‌تر شد.}

^{* یکی از رویدادهای مهم تاریخ زندگانی امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) ازدواج ایشان با حضرت ام‌البنین است؛ در این باره توضیح می‌دهید؟}

^{بسم الله الرحمن الرحیم؛ حضرت ام البنین سلام‌الله علیها که نام اصلی‌اش فاطمه بنت حزام مشهور به فاطمه کلابیه است، در خانواده‌ای اصیل و نجیب رشد یافت. زمانی که حضرت فاطمه سلام‌الله علیها به شهادت رسید، امیرالمؤمنین به عقیل فرمود: زنی را برایم پیدا کن که از خانواده‌ای نجیب و شجاع باشد و برایم فرزندی شجاع و قهرمان بیاورد. عقیل گفت: با فاطمه دختر حزام کلبی ازدواج کن که در میان عرب شجاع تر از پدرانش وجود ندارد؛ أنظر إلی امرأه قد ولدتها الفحول، لأتزوجها فتلد لی غلاما فارسا. فقال له: تزوج أم البنین الکلابیه، فإنه لیس فی العرب أشجع من آبائها».}

^{درسهای جالب توجهی در این بیان حضرت است؛ مثلاً خانواده‌ها باید سعی کنند با خانواده‌هایی وصلت کنند که دارای اصالتند و به نجابت و پاکدامنی شهرت دارند؛ این امر سبب ایجاد نسلی نجیب و اصیل برای جامعه اسلامی می‌شود؛ چرا که محور تربیت خانواده بر دوش مادران است. بانویی که در خانواده اصیل و نجیب رشد یافته باشد، فرزندانی تربیت می‌کند که برای پیشرفت همه‌جانبه جامعه مفید خواهند بود؛ از دیگر سو، خانواده‌هایی که قصد دارند فرزند دختر خود را مزدوج کنند، باید به ایمان و تقوا و نیز اصالت آن مرد توجه داشته باشند.}

^{بالاخره عقیل می‌رود و این بانوی گرامی را انتخاب می‌کند. حاصل این ازدواج، چهار فرزند می‌شود که حضرت عباس (ع) یکی از ایشان است.}

^{آن بزرگوار به قدری با ادب بود که حاضر نشد به خاطر فاطمه زهرا (س) نام فاطمه را بر خود حفظ کند. در روایات آمده است، بعد از گذشت مدتی از ازدواج ام البنین با امیرالمؤمنین، بانو به حضرت پیشنهاد کرد او را به نام اصلی‌اش که فاطمه بود، صدا نزند، تا حسنین(ع) با شنیدن نام فاطمه به یاد مادرشان نیفتند. از این رو امام علی او را ام البنین [مادر پسران] نامید.}

^{* نکته جالب توجهی که کمتر به آن پرداخته می‌شود، مادری ایشان برای برترین شیعیان عترت یعنی حضرت عباس است. درباره این مسئله بیشتر برای خوانندگان توضیح دهید؟}

^{اگر بخواهیم از منظری توحیدی به این ماجرا نگاه کنیم، اینطور است که حضرت ام‌البنین (سلام‌الله علیها) از جانب خداوند توفیق یافت یکی از خوبان بشریت را مادری کند و این بانوی گرامی، حضرت عباس (علیه‌السلام) را امانتی الهی می‌دانست که باید او را در مسیر دفاع از حریم عترت (علیهم‎السلام) فدا کند.}

^{بزرگواری که صاحب برترین شاخصه‌هایی است که یک شیعه باید داشته باشد. ایشان به صورت عملی تعهد نسبت به حریم امامت و ولایت را به منصه ظهور گذاشت. دقت عمل حضرت عباس علیه‌السلام در عمل به تعهد خویش نسبت به حریم اهل‌بیت (علیهم‌السلام) به قدری دقیق بود که امام صادق (علیه‌السلام) در زیارتنامه خویش ایشان را تحسین می‌کند؛ در واقع بهترین منبعی که می‌تواند معرّف این فرزند رشید ام البنین (سلام الله علیها) باشد، اوصاف امام صادق (علیه‌السلام) در حق ایشان است.}

^{در فرازهایی از زیارت نامه حضرت عباس که منسوب به امام صادق (علیه‌السلام) است، می‌خوانیم: السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الْعَبْدُ الصَّالِحُ الْمُطِیعُ لِلّهِ وَ لِرَسُولِهِ وَلِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَالْحَسَنِ وَالْحُسَیْنِ صَلَّى اللّهُ عَلَیْهِمْ وَسَلَّمَ؛ سلام بر تو ای بنده شایسته فرمان‌بر خدا و رسول خدا و امیرمؤمنان و حسن و حسین درود خدا بر آنان باد».}

^{عبد صالح بودن و نیز اطاعت از خدا، رسول‌الله(ص) و نیز امامان(ع) عصر خویش از نشانه‌های بارز حضرت عباس (علیه‌السلام) معرفی شده است. همچنین امام صادق (علیه‌السلام) در دیگر فراز، ایشان را وفادار به بیعتش و اجابت‌کننده دعوت خدا و نیز اطاعت‌کننده از والیان امرش یعنی اهل‌بیت علیهم‌السلام معرفی می‌کند؛ وَفى بِبَیْعَتِهِ وَاسْتَجابَ لَهُ دَعْوَتَهُ وَأَطاعَ وُلاةَ أَمْرِهِ».}

^{اکنون که حدود 1400 سال از شهادت آن حضرت می‌گذرد، یاد او به عنوان وفادارترین یار امام حسین (علیه‌السلام) در تاریخ می‌درخشد و الگوی مناسبی برای شیعیانی است که قصد دارند عزم خویش را در مسیر امام عصر خویش ثابت کنند.
در کنار حضرت عباس (علیه‌السلام) که در کربلا به شهادت رسید، سه برادر ایشان نیز به این مقام دست یافتند. اینها افرادی‌اند که در دامان حضرت ام‌البنین و تحت تربیت امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) به این مقام دست یافتند.}

^{* اگر بخواهیم شاخصه‌های حضرت ام‌البنین را به عنوان بخشی از الگوی بانوان عصر حاضر معرفی کنیم، به چه شاخصه‌هایی می‌توان اشاره کرد؟}

^{خواهران و مادران جامعه باید با شناخت زندگانی حضرت ام البنین، زندگی خود را جهت دهند؛ یکی از نکاتی که می‌توانند از سیره این بانو بهره بگیرند، دقت در ایمان حضرت ام البنین (سلام الله علیها) است. زمانی هویت ایمانی ایشان شکل گرفت که به خاندان عترت متصل شد و این ایمان روز به روز تکمیل‌تر شد. ایشان طعم ایمان را در همراهی با عترت دانست. بانوان ما نیز اینگونه باید رفتار کنند. حیات فرد و حیات جامعه در گروی اتصال به خاندان وحی است؛ آنجا که خداوند فرمود: یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اسْتَجیبُوا لِلَّهِ وَ لِلرَّسُولِ إِذا دَعاکُمْ لِما یُحْییکُم ‏.»؛ اى کسانى که ایمان آورده‌‏اید، چون خدا و پیامبر، شما را به چیزى فرا خواندند که به شما حیات مى‏‌بخشد، آنان را اجابت کنید.»}

^{ایشان در پرتو ولایت امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) و اجابت خواست ایشان توفیق یافت محلی برای ورود نور برترین از شیعیان باشد؛ نوری که عالم‌گیر شد و ملقب به قمرالحسین شد. او نور خود را از امامش گرفت و به دیگران بهره رساند.
نکته دوم، در تربیت خانوادگی است. وقتی بانویی از جامعه ما با تکیه به مبانی اسلام سعی خود را در مسیر کسب آموزه‌های دین به کار می‎گیرد، همسری را انتخاب می‌کند که پایبند به آموزه‌های دین است؛ بنابراین فرزندان چنین خانواده‌ای برای همگان مفید خواهد بود.}

^{نکته سوم، شجاعت ام البنین (سلام الله علیها) است. ایشان شجاع بود و فرزندانی شجاع تربیت کرد. چرا که بخشی از شجاعت، به صورت ارثی و بخش دیگر آموزشی است. فرزندی که در پای درس اهل علم بنشیند، عالم بار می‌آید. اگر با اهل تقوا همنشین شود، با تقوا می‌شود. حضرت عباس در خانوده‎‌ای رشد یافت که همگان در کنار ایمان و تقوا، شجاع‌ترین مردان روزگار از اولین و آخرین بودند. همچنان که امام سجاد (علیه‌السلام) در خطبه مشهور خویش در کاخ یزید یکی از 6 خصلت خاندان وحی را شجاعت نامید و فرمود: ای مردم، خداوند به ما 6 خصلت عطا کرده و ما را به هفت ویژگی بر دیگران فضیلت بخشیده است: به ما ارزانی داشت علم، بردباری، سخاوت، فصاحت، شجاعت و محبت در قلوب مؤمنین را؛ أَیُّهَا النَّاسُ أُعْطِینَا سِتّاً وَ فُضِّلْنَا بِسَبْعٍ أُعْطِینَا الْعِلْمَ‏ وَ الْحِلْمَ‏ وَ السَّمَاحَةَ وَ الْفَصَاحَةَ وَ الشَّجَاعَةَ وَ الْمَحَبَّةَ فِی قُلُوبِ الْمُؤْمِنِین»‏.}

^{اگر پدر و مادر فرزندان خویش را صحیح تربیت کنند و مراوده و نشست و برخاست آنها را با اهل علم و دیانت قرار دهند، به طور قطع چنین فرزندانی از جهت معنوی و علمی رشد می‌کنند و گلیم خود را می‌توانند از آب بیرون بکشند. تمام اینها باید منجر به اتصال به عترت شود. اگر توفیقات ام‌البنین را می‌بینیم، اگر زندگانی پر سعادت حضرت عباس (علیه‌السلام) را می‌بینیم، اتصال به عترت را نتیجه بگیریم. فرزندانی که تحت چنین تربیتی قرار بگیرند، در بزنگاه‌های حساس به فریاد اسلام و جامعه اسلامی می‌رسند که نمونه آن را در دفاع مقدس و ماجرای مدافعان حریم مشاهده کردیم. اگر شهید حججی‌ها تقدیم جامعه شدند، به طور قطع باید به خانواده او و تربیتش دقت کرد.}  

^{* مقداری که در زندگانی حضرت ام‌البنین (سلام‌الله علیها) به ویژه در مقطع قیام امام حسین علیه‌السلام نگاهی می‌اندازیم، شباهتی بین ایشان ان مدافعان حرم می‌یابیم. آیا این حس‌مان درست است؟}

^{همان طور که اشاره کردیم، از ویژگی‌های بارز حضرت ام‌البنین سلام‌الله علیها زندگی برای امام و فداکاری در مسیر امامت بود؛ نشان به اینکه وقتی اسراء به مدینه بازگشتند، واکنش حضرت ام‌البنین جالب است؛ ایشان ابتدا از امام حسین علیه‌السلام سراغ می‎گیرد؛ چرا که فرهنگِ با اهل‌بیت علیهم‌السلام بودن و نصرت ایشان در پوست و خون و استخوان وی نفوذ کرده بود. ایشان اگر هم فرزندان خویش را برای یاری امام حسین علیه‌السلام رهسپار کرد، به خاطر همین فرهنگی بود که در ایشان نهادینه شده بود؛ حضرت ام البنین فرزندان خویش را برای دفاع از حریم امامت و ولایت فرستاد. او افتخار می‌کند که فرزندانش در مسیر امام حسین علیه‌السلام به شهادت رسیدند.}

^{لینک اصلی}

https://fa.abna24.com/news/%d8%a7%d8html

http://vasael.ir/fa/news/15956/%D8%B1%D9%85%D8%B2

http://tabyin.ir/node/94850

https://vareth.ir/news/99297